Relay cropping ve sorgum:
yenilikçi bir teknik!

Relay-cropping nedir?

Relay-cropping, bir mahsulün içerisinde hasat tarihi faklı olan başka bir mahsulün yetiştirilmesidir.  Örnek: kış arpası + sorgum.  Çift mahsulden farklıdır, çünkü bu durumda 2 mahsul aynı yıl içerisinde aynı parsel üzerinde birbirini takip eder.

Sonradan araya ekim için, relay-cropping ile aranan (ve çift ekimin sunamadığı) avantajlar çok çeşitlidir:

  • Yetiştirme döngüsünün uzatılması
  • Daha erken bir hasada izin verilmesi
  • Hasattaki nemliliğin azaltılması
  • Sulama suyu ihtiyacının sınırlandırılması.

Daha fazla bilgi için, 2018’de Arvalis Teknik Enstitüsü sorgumla karşılaştırmalı testler yapmıştır: 3 farklı yöntem karşılaştırılmıştır: klasik ekim (yalnızca sorgum), relay cropping (arpa + sorgum) ve çift ekim (arpa sonra sorgum)

Klasik ekim:

Sorgum 9 Mayısta 40 tohum/m2 ve 58 cm’lik bir aralıkla ekilmiştir.

Relay Cropping : 

yapılan deneme kış arpasıyla sorgumu birleştiriyor. Kış arpası Ekim veya Kasımda ekilir, ancak sorgum Mayıs ayında arpanın içerisine ekilir. Arpa 2 kapalı sıra ve 2 açık sıraya sahip hububat ekim makinesiyle ekilmektedir. Bu şekilde arpanın relay-cropping parselindeki yoğunluğu (150tohum/m2) “klasik” parseldekine göre 2 kat daha düşüktür (300tohum/m2). Ardından arpanın teknik programı değişmemektedir.

Sorgum 9 Mayıs tarihinde arpa sıraları arasında geçebilecek şekilde ayarlanmış tek dane ekim makinesiyle arpanın içerisine ekilmiştir. Ekim yoğunluğu tam olarak klasik ekimdeki sorgum gibi 40tohum/m2 olmuştur.

Çift ekim:

çift ekimli sorgum arpanın hasat edilmesinin ardından 29 Haziranda 40tohum/m2 olarak ekilmiştir. Ekilen sorgum erkenci bir çeşittir.

Sonuçlar

Bu ilk deneme yılında, farklı yöntemlerle elde edilen verim aşağıda gösterilmiştir:

Arpa:

  • Klasik yöntem  : 62,2 qx/ha
  • Relay-cropping : 57,9 qx/ha

Yani klasik ekimdeki arpaya göre relay cropping’de yalnızca %5’lik bir kayıp görülmüştür. Diğer yıllarda %10 ile %15 arasında kayıplar gözlenmiştir.

Sorgum : 

  • Klasik yöntem : 93,3qx/ha, %18,3 nem, 18 Ekim’de hasat edilmiş.
  • Relay-cropping : 56,4qx/ha, %20,9 nem, 18 Ekim’de hasat edilmiş.
  • Çift ekim : 37,2qx/ha, %26,9 nem, 31 Ekim’de hasat edilmiş.

Bu testin sulanan bir parselde (mayıs ortasında arpanın sulanması) yapıldığının ve 5 adet yaz sulamasının gerçekleştirildiğinin (2 Temmuzdan itibaren her 15 günde bir) belirtilmesi önemlidir. Toplamda 193 mm su kullanılmıştır.

Bu bağlamda Relay Cropping sorgumda %6’dan düşük bir nemle çift ekimden daha fazla ürün alınmasını sağlamaktadır. Dolayısıyla bu sonuç umut verici görünmekle birlikte başka testlerle de teyit edilmelidir. 2 yılda 3 mahsul almak önemli bir fırsat olabilir, bununla birlikte üretim maliyetlerinin kontrol edilmesi ve su eksikliğinin telafi edilmesi gerekmektedir.

Bazı uyarlamalar: ekim, hasat

Ekim :

Arpa sıralarının arasından geçebilmek için ekim makinesi ile traktörün ayarlanması gerekmektedir. Parçaları kirişin altından kaydırmak ve destek tekerlerinin ekim parçalarının yerine dış tarafa takılması yeterli olmuştur.

Hasat :

Sorgumun yatırılması ve arpanın hasat edilmesi sırasında kesilmemesi için biçerdöverin bıçaklarının altına patenler (Flexxifinger) yerleştirilir. Arpanın hasat edilmesi sırasında tekerlerin altında ezilen sorgum bu yıl çok az etkilenmiştir.