Sorgum için alışılmadık bir yıl olan 2024’e bir bakış
2024 yılı, Fransız sorgum üreticileri için pek de rahat geçmedi. Ekimden hasada kadar hava durumu mahsul yönetimini zorlaştırdı. Alınan derslerle dolu bir yıla bakış.
Fransa’da 2024 yılında 35 000 hektarı yem üretimine ayrılan 125 000 hektarla sorgum ekili alan bakımından önemli bir artışa sahip oldu. Arvalis sektör koordinatörü Aude Carrera, “2023 sonbaharında ürün ekiminde yaşanan zorluklardan kaynaklanan bir sonuç olarak, gelecek bahar için biraz boş alan kaldı” şeklinde tespitte bulunmuştur. Ülke çapındaki tahıl pazarının %38’ini elinde bulunduran Midi-Pyrénées bölgesi liderliğini korurken, Aquitaine (%29) ve bu yıl önemli büyüme kaydeden Centre bölgesi (%15) kendisini takip etmektedir.
Ekim işleminden itibaren yetersiz yetiştirme koşulları
Verim açısından, ulusal ortalama 48,7 q/ha seviyesindedir (2018-2023 yılları arasında ortalama 50,8 q/ha idi)(1) – ancak güçlü bölgesel farklılıklar bulunmaktadır: kuzey bölgelerindeki sonuçlar güney bölgelerine göre daha iyidir. İlkbaharda yağan aralıksız yağmurlar nedeniyle her yerde ekme işlemi gecikti. İlk ekim işlemlerinde şartlar pek elverişli değildi ve yabancı ot temizliğin için de pek fırsat yoktu. Toprak zararlıları, takla böceği ve sümüklü böceklerin saldırıları ise daha önemli hale gelmiştir. Döngünün zorluklarla başlamasının ardından değişken yaz ikliminde temmuz ortasına kadar düzenli olan yağışlar, ağustos ortasına bir daha görülmedi. Yaz boyunca sıcaklıklar mevsim normallerinin oldukça altına düşerken, sıcak hava dalgası zirveleri nadiren görüldü. Işın seviyesi normalden düşüktü. “Sonuç olarak çiçeklenme aşamaları gecikti ve hasatlar ertelendi” diye özetliyor. Bazı parsellerde ise olgunlaşmama durumu hasadı zorlaştırmış, hatta imkansız hale getirmiştir.
Panikül kazaları 2024’te daha sık görülmüştür
Yılın bir diğer dikkat çeken olayı, paniküllerde tane eksikliği veya anormal taneler, kötü doldurulmuş veya deforme olmuş tanelerle sembolize edilen çok sayıda “verimlilik” kazasının görülmüş olmasıdır. Aude Carrera, “Güneybatı’da ekili alanların %5 ila %15’i etkilendi, bazen verim kayıpları %50’yi aştı“. Buna karşılık, Rhône-Alpes ve Centre-Val de Loire bölgeleri nispeten etkilenmemiş görünmektedir. Bu olayı açıklamak için 100 çiftçiyle bir anket yaptık. Sebeplerin muhtemelen çeşitli, hatta bazen aynı olay örgüsü içerisinde birden fazla olduğu açıktır” . “Bu belirtilerin bir kısmı heliothis zararlısının varlığına bağlanabilirken (tahılların “kemirilmesi” izi bunun tartışılmaz kanıtıdır), durum her yerde böyle değildir.” şeklinde açıklamada bulundu. Sayılan diğer olasılıklar arasında tahtakurusu gibi diğer zararlıların saldırılarını veya sorgum büyümesinin önemli evrelerinde meydana gelen iklim kazalarını (çiçeklenme başlangıcındaki soğuk veya çiçeklenme dönemindeki yüksek sıcaklıklar) saymaktadır. Ekim tarihinin de bunda bir rol oynamış olması olasıdır, çünkü daha sonraki ekimler en fazla etkilenenler arasında yer almaktadır. Ancak bu durum daha erken ekim tarihlerinde de yaşanıyordu. Bu yüzden durum net olarak çözülemiyor. İleri sürülen bir diğer hipotez ise, hormon bazlı herbisitlerin, zaten iyi gelişmiş olan bitkilere çok geç uygulanması ve bunun sonucunda kuvvetli sıcaklık değişimlerinin yaşanması sonucu oluşan fitotoksisitedir. “En olası durum, birden fazla faktörün bir araya gelmesiyle karşı karşıya olmamızdır” diyerek sözlerini bitirmiştir. 2025 yılında da araştırmanın devam ettirilerek gözlemlerin yeni üretim alanlarına genişletilmesi ve böylece mümkün olduğunca çok veri toplanması hedeflenmektedir.
(1) Kaynak Agreste